Uvodni govor održao je gospodin Novak Adžić, direktor Zavoda za intelektualnu svojinu Crne Gore, koji je najprije istakao da je Crna Gora članica WPO-a od 2006. godine i da je, zajedno sa sa još 186 država članica, dio velike porodice ove eminentne svjetske organizacije. Direktor Adžić naglasio je da je održavanje Konferencije dogovoreno na sastanku održanom u sjedišu WIPO-a, u Ženevi, 27. septembra 2013.god., kada je gospodin Francis Gurry, generalni direktor WIPO-a, prihvatio njegov predlog da se u Podgorici organizuje ovaj značajni događaj. Naziv i tema Konferencije odraz su potrebe da se značaj zaštite geografskom oznakom približi profesionalnoj i široj javnosti u Crnoj Gori, s obzirom da je ova oblast nedovoljno poznata kod nas. Crna Gora, kako je naglasio, ’’obiluje proizvodima koji su prirodni: voda, so, kamen i slično; poljoprivrednim: sir, kajmak; proizvodima domaće radinosti: džemperi, čipke i dr. , koji svi vode porijeklo sa određene teritorije u našoj zemlji, regiona ili lokaliteta sa te teritorije, koji posjeduju određeni kvalitet, imaju reputaciju ili druge karakteristike – što se sve može pripisati geografskom porijeklu i kao takvi, ti proizvodi se mogu zaštiti oznakom geografskog porijekla. Crna Gora je riznica takvih proizvoda, što je upravo i bio razlog da organizujemo medjunarodnu konferenciju na ovu temu.’’ Izrazivši očekivanje da će upoznavanje sa prednostima ovakve zaštite, koje će detaljno biti prezentirane tokom Konferencije, podstaći proizvođače da zaštite svoje proizvode geografskom oznakom i uputivši srdačnu dorodošlicu ekspertima WIPO-a, WTO-a, gostima iz regona i domaćim govornicima, gospodin Adžić je otvorio Konferenciju i svim učesnicima poželio usješan rad.
Prisutnima se zatim obratio gospodin Matthijs Geuze, rukovodilac Sektora za Lisabonski registar, brendove i dizajne, u svojstvu predstavnika WIPO-a i vođe tima eksperata na Konferenciji, koji je potvrdio odličnu saradnju između Crne Gore, naročito Zavoda za intelektualnu svojinu Crne Gore i WIPO-a, i izrazio zadovoljstvo zbog prilike da cnogorsku javnost upozna sa Lisabonskim sporazumom o zaštiti imena porijekla i njihovoj međunarodnoj registraciji. Gospodin Geuze je pohvalio organizaciju Konferencije, istakavši da veliki broj učesnika pokazuje da postoji interesovanje za ovakvu vrstu zaštite za autohtone crnogorske proizvode, zahvalio se na srdačnom prijemu i prenio najbolje želje iz sjedišta WIPO-a za uspjeh Konferencije. U prezentaciji pod nazivom ’’Geografske oznake i imena porijekla – pregled Lisabonskog sporazuma: najnovija dostignuća’’, gospodin Geuze je najprije objasnio ulogu WIPO-a u ovoj oblasti i rekao da WIPO administrira nekoliko međunarodnih sporazuma, od kojih je najvažniji Lisabonski sporazum, da postoji forum za diskusije o mogućim načinima za poboljšanje zaštite putem geografske oznake i imena porijekla; da u WIPO-u postoji Stalni komitet o pravu / zakonima o žigovima, dizajnima i geografskim oznakama, kao i Radna grupa o razvoju Lisabonskog sistema na čijim sastancima se razmatraju sva aktuelna pitanja; da WIPO pruža državama članicama tehničku pomoć. Nakon toga, gospodin Geuze je detaljno objasnio razlike između geografske oznake i imena porijekla: geografska oznaka je konkretno zaštićena oznaka za proizvod koji potiče sa određene geografske teritorije, koji posjeduje karakteristična svojstva, ima određeni kvalitet – sve odlike koje upućuju na njegovo geografsko porijeklo; dok ime porijekla, pored sličnosti odlika, zahtijeva određenu reputaciju koja zavisi od geografske sredine, koja podrazumijeva ljudske / humane faktore. Prezentacijom je obuhvaćen detaljni prikaz sistema zaštite geografskih oznaka i imena porijekla u različitim zemljama (u SAD, Kini, državama članicama EU), uz mnogobrojne primjere iz prakse. Na kraju, gospodin Geuze je naglasio da su u toku razmatranja za reviziju i unaprijeđenje Lisabonskog sistema, i to kroz unaprijeđenje pravnog okvira i eventualno pristupanje međuvladinih organizacija, kao što su EU, OAPI. Lisabonska unija danas broji 28 država članica. Na kraju , gospodin Geuze je rekao da u WIPO-u predstoji usvajanje preporuka sa 9. zasijedanja Radne grupe o razvoju Lisabonskog sistema na narednoj, 10. sjednici (koja će se održati 27-31. oktobra 2014.god.), kao i pripreme za održavanje Diplomatske konferencije predviđene za proljeće 2015. godine.
Uslijedila je prezentacija gospodina Dan Rottenberga, iz Generalnog direktorata za poljoprivredu i ruralni razvoj Evropske komisije, iz Brisela, pod nazvom ’’Sistemi EU za zaštitu i sprovođenje prava geografskih oznaka’’ koji je dao prikaz šema kvaliteta u EU; objasnio benefite zaštite geografskom oznakom i imenom proijekla, kao i kako podnositi prijave; na koji način se srpovode kontrole; zatim objasnio povrede prava; iznio statističke podatke.
Domaći govornici na Konferenciji: gospođa Dušanka Perović, pomoćnica direktora Zavoda za intelektualnsu svojinu Crne Gore; gospođa Merisa Čekić, samostalni savjetnik iz Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja; gospodin Vukoman Vuković, direktor Kvaliteta u ’’13. Jul – Plantaže’’, Podgorica, i gospođa Paula Petričević, NVO ’’Bajul’’ Kotor, na izuzetno popularan način dali su pregled crnogorskog zakonodavstva, mogućnosti zaštite proizvoda putem geografske oznake i oznake porijekla, a zatim prikazali originalne crnogorske proizvode : vina i čipku i način njihove proizvodnje.
Dr Mihaly Zoltan Ficsor, potpredsjednik za pravne poslove u Mađarskom zavodu za intelektualnu svojinu, u prezentaciji ’’Međunarodne perspektive o zaštiti geografskih oznaka’’ dao je pregled kompletne legislative iz ove oblasti, sa posebnim fokusom na TRIPS sporazum i Član 23.4, dao objašnjanje o razlozima budućih razmatranja o reviziji Lisabonskog sistema, s obzirom da postoji veliki broj država EU koje nisu članice ovog sistema, a takođe objasnio moguće konflikte između žigova i geografskih oznaka.
Gospodin Alberto Ribeiro de Almeida, direktor instituta ’’Port and Duoro Wines Institute’’, iz Portugala, u prezentaciji ’’Upravaljanje geografskim oznakama: uspostavljanje sistema kontrole geografskih oznaka’’ govorio je o šemama certifikacije, o prelasku sa javnih sistema (tkzv. monopola) na privatne sisteme zavisno od pravila konkurencije, o značaju kontrole, iznoseci iskustav EU i SAD, sa posebnim fokusom na organizaciju i rad instituta ’’Port and Duoro Wines Institute’’, koji je dužan da po nalogu portugalskog Ministarstva poljoprivrede i mora sprovodi javnu i profesionalnu kontrolu portugalskog vina sa demarkirane teritorije površine 250.000 ha, od čega 44.005 ha vinograda.
Prvi dan Konferencije završen je izvanrednim prijemom u vinskom podrumu ’’Plantaža’’, Šipčaniku, čiji je domaćin bio Zavod za intelektualnu svojinu Crne Gore, tokom kojeg su se učesnici Konferencije upoznali sa izuzetnim dostignućima ove renomirane kompanije i njenih izuzetnih proizvoda, prvenstveno crnogorskih vina jedinstvenog ukusa prepoznatljivih u regionu i svijetu, i u atraktivnom ambijentu razmijenili utiske o Konferenciji i našoj zemlji. Kompanija ’’13. Jul – Plantaže’’ obradovala je prisutne goste poklonima – uzorcima vina Vranac i Krstač.
Drugi dan Konferencije pičeo je prezentacijom gospodina Wolf R. Meier-Ewerta, iz Sektora za intelektualnu svojinu Svjetske trgovinske organizacije (WTO), pod nazivom ’’Geografske oznake u Svjetskoj trgovinskoj organizaciji’’ koji je dodatno osvijetlio sistem zaštite geografskih oznaka, uz tumačenje odredbi TRIPS-a koje se odnose na ovu oblast, kao i dao posebna objašnjenja o mandatu za pregovore o Članu 23.4 TRIPS-a, o dva stanovišta , odnosno dvije polazne osnove grupe tkzv. skeptičnih država (SAD, Kanada i dr.) koje se zalažu za dobrovoljno učešće u sistemu zaštite i grupe država (Makedonija, Hrvatska i dr.) koje se zalažu za obavezno učešće u ovom sistemu zaštite.
Medjunarodna komponetna Konferencije, u okviru koje su svoje prezentacije na temu ’’Odnos između žigova i geografskih oznaka – iskustva država regiona’’ imali predstavnici zavoda za intelektualnu svojinu iz regiona, i to: gospodin Miroslav Marić (Bosna i Hercegovina), gospodin Simčo Simjanovski (BJR Makedonija), gospođa Ana Rački Marinković (Hrvatska); gospođa Mirela Bošković (Srbija), gospođa Vesela Venišnik (Slovenija) dala je posebnu, regionalnu dimenziju ovoj Konferenciji i približila izuzetno značajnu razliku između ove dvije vrste zaštite, a primjeri iz prakse i spisak geografskih oznaka pokazali su da zaštita putem geografske oznake ima pobornika među proizvođačima u regionu.
Gospodin Novak Adžić, direktor Zavoda za intelektualnu svojinu Crne Gore, zatvorio je Konfrenciju uz konstataciju da su učesnici svojim prisustvom (ukupno 65), pažljivim praćenjem cjelokupnog dvodnevnog programa, velikim brojem pitanja o načinu i proceduri za zaštitu svojih proizvoda geografskom oznakom na koja su dobili konkretne odgovore eskperata, kao i pohvalama upućenim ekspertima i visokom kvalitetu prezentacija, ocijenili Konferenciju kao izuzetno uspješnu, a čulo se i mišljenje da ova Konferencija zaslužuje epitet najboljeg do sada organizovanog događaja u Crnoj Gori u oblasti zaštite prava intelektualne svojine.
Source: ZSIG
